Казино Монголд “мэндлэх”-ээр завдсан  оролдлогуудыг бүртгэвэл иймэрхүү он  цагийн хэлхээс гарна.

Монголчуудын 30  шахам жил тээгээд төрөөгүй, хэл ам, хардлага их дагуулсан Казиногийн хууль өнөө жил мэндлэхээр дуншиж байна. Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслийг баталбал аялал жуулчлалын салбарын хөгжилд хүч нэмж олон улсад өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлснээр 2020 онд гэхэд дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 14 орчим хувийг уг салбараас бүрдүүлнэ хэмээн засаг үзэж буй. Аялал жуулчлалын  салбарын хөгжлийг эрчимжүүлэх, валютын урсгалыг нэмэхийн  тулд казиног зайлшгүй  цаашид хөгжүүлэх шаардлагатайг ч  төсөл санаачлагчид учирлаж байна. Уул уурхайн олборлолт давамгайлсан нь эдийн засгаа өөхөнд ороож хамгаалахын тулд бусад салбарыг хөгжүүлэх, ялангуяа аялал жуулчлал, казино тоглоомыг хөгжүүлэх хэрэгтэй гэсэн тайлбарыг гүйцэтгэх засаглалынхан хийсэн.

Төсөлд тусгаснаар 2 казиног Монголд байгуулах  бөгөөд  хаана байрлалтай байхыг ЗГ тодорхойлох ажээ. Аялал жуулчлалын зах зээл жижиг учраас хоёроос дээш казино байгуулах нь аж ахуйн нэгжүүдэд ашиггүй гэж төсөл  санаачлагчид үзсэн байна.

 Мөн монголчуудаа мөнгөө алдахаас сэргийлэхийн тулд казинод орохыг зөвшөөрөхгүй хэмээн чанга эцгийн нүүр үзүүлдэг томчууд маань жилд 20-40 сая ₮ татвар төлдөг, 25-с дээш настай монгол хүн казинод үйлчлүүлэх эрхтэй хэмээн төсөлдөө тусгаад  байна. Аж ахуйн нэгжүүдэд 10 жилийн хугацаатай зөвшөөрөл олгохоор хуулийн төсөлд тусгажээ.

АНУ 2015 онд казиногоос 73 тэрбум $ олно

Казино нь эртний Грек, Ромын үеэс үүсэлтэй гэгддэг бөгөөд Францын Напелеон, Английн  Элизабет хатан хаан нар аз үзсэн тоглоомоор зугаацдаг байсан тухай түүхэнд үлдсэн байдаг. Хамгийн анхны казино 1638 онд Италийн Венецид  үүссэн бөгөөд 1770 онд нутгийн ард  иргэдийг шулж ядууруулж байна гэсэн гомдлоор хаагдсан гэдэг.

Аялал жуулчлалын салбарт өрсөлдөх чадвараар манай улс 140 орноос 99-т, Азийн улс орнууд дотроо 25 орноос 19-д жагсаж байгаа гэх үзүүлэлт байна. Энэ нь ДНБ-ий 5,2 хувийг л уг салбараас бүрдүүлж байна гэсэн үг. Энэ хувийг  өсгөхөд уг хууль өгөөжөө өгч валютын урсгал нэмнэ гэх гол найдлага төслийн цаасан дунд хавчуулагдаж буй.

Казинотой улс орнуудын ашиг орлогын хувь ч байнга өссөн  үзүүлэлттэй байдаг бөгөөд АНУ-ын уг салбараас олсон орлого сүүлийн гурван жилд 5% өссөн гэсэн тоо байна. Тэд 2015 онд 73 тэрбум $ олно гэх тооцоо хийчихээд сууж байгаа аж.  Дэлхийн хүн амны 60 хувийг эзэлдэг  Азийнхны хувьд ч казино сайн саалийн үнээ нь болсоор  буй.

Казиногоос олох орлогоороо тэргүүлж буй улс орнуудын жагсаалт

Илүү тээлттэй хуулийн хувь заяа хаашаа эргэх вэ

Казиногийн хуулийг муу эсвэл сайн боловсруулсандаа биш уг  хуулийг батлах улстөрийн сонирхол нэгдээгүйгээс өнгөрсөн 30 шахам жилийг өнгөрөөсөн гэж хэлж болно. Мөн уг хуулийг баталж улсдаа ашиг орлого нэмье гэх үзлээс хэн, хэн хуйвалдаж хэдийг хармаалав, хэн цаана нь нуугдаж байна гэх хардлага давж бас энэ дундаас өрсч ашиг олох гэсэн эрх мэдэлтнүүдийн өрсөлдөөн хуулийг унагаж гишгэсээр ирсэн нь үнэн юм.

Энэ удаагийн хуулийн төслийн хувьд өмнөх төслүүдээс илүү амьдрах магадлалтай байгаа. Төсөл санаачлагчид хүмүүсийн сэтгэл зүйг хүртэл бэлдэж, өлгийг нь зэхэхэд ч анхаарч байгаа сурагтай байсан. Эдийн  засаг хямарч, хаа хаанаа бүсээ чангалсан энэ үед Монголд баригдах 2 казино мөнгөний шинэ урсгал болох  нь лавтай юм. 

Б.Намжилмаа